Page 53 - Akademi Dergisi Temmuz 2025

karakterlerin sürekli baskın, iddete meyilli biçimde sunulması, kandıran ya da arkadan i çeviren aile bireylerinin yer aldı ı
toplumsal cinsiyet rollerinde ciddi bir bozulma olu turmaktadır. senaryolar, aile kavramının güvene dayalı yapısına zarar verebilir.
Kadın karakterlerin uç noktalarda sunulması, gerçek hayatla Pek çok popüler dizide aldatma, yalan, çıkar ili kileri ve negatif
örtü meyen beklentiler olu turmaktadır. Bu da bireylerin evlilik davranı lar gayet normal ve cazip bir ekilde sunulmakta, bu da
ve aile hayatına dair beklentilerini çarpıtmakta, ili kilerde diziyi hayranlıkla takip eden aile bireyleri arasında bütün
tatminsizlik ve güvensizliklere sebep olmaktadır. çarpıklıkların normalle mesi sürecini do urmaktadır.
Ancak pek çok televizyon dizisi, bu de erlerin yerine bireyselci, Yine dizilerde özendirilen -gerçekte çok az bir kesimin
materyalist ve yozla mı hayat tarzlarını ön plana çıkarmaktadır. ula abilece i- imkânlar normal ve herkesin çalı madan elde
Özellikle aile içi sadakatsizlik, iddet, entrika ve lüks hayatın edebilece i bir hakmı gibi gösterilmekte, bu da özellikle
sıradanla tırıldı ı dizilerde; genç izleyicilerin, bu tarz davranı ları gençlerin kendi durumlarını sorgular ve bulundukları daha dü ük
normalle tirme e ilimi göstermesi amaçlanmaktadır. Aile gelir seviyesi için ailesini veya devletini sorumlu tutarak isyankâr
büyüklerine saygının azaldı ı, evlilik dı ı ili kilerin özendirildi i bir bireye dönü mesine yol açmaktadır. Öyle ki genç ku ak
senaryolar, toplumun temel yapı ta ı olan ailenin de erlerini çalı mak, gayret etmek, ba armak ve kazanmak gibi de erlerle
a ındırmaktadır. ku atılmadı ı için; dizi ve sinemanın sahneledi i hayat artlarının
Sinema ve Televizyon Dizilerinin statistikler, Türkiye’de evlilik oranlarının dü ü ünü gösterirken kendilerine sunulmadı ının hesabını topluma sormayı bir marifet
saymaktadır. Gelecekte ülkesinde de il de yurt dı ında ya ama
bo anma oranlarının ve gayrime ru ili kilerin giderek ar ı ını
GELENEKSEL AİLE YAPIMIZ ortaya koymaktadır. Bazı diziler, evlilik dı ı birliktelikleri, ensest arzularının artması bunun bir sonucu olsa gerektir.
diyebilece imiz ili kileri normal göstermektedir. Bu ili kilerin,
Sinema ve televizyon dizileri, yalnızca birer bilgilenme veya
ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ dizinin rol model olabilecek oyuncusu üzerinden e lence aracı olmaktan çok daha fazlasıdır. Toplumun de er
yargılarını, bireylerin tutum ve davranı larını ekillendiren güçlü
normalle tirmeye çalı ıldı ı ortadadır. Bu ve benzeri olumsuz
yayınları denetlemekle görevli RTÜK’ün (Radyo Televizyon Üst
araçlardır. Bu araçları elinde bulunduranlar, toplumu kolay
Kurulu) yaptırımları son derece yetersiz kalmakta, halkın önemli manipüle edebildikleri gibi gelecekte aile ve dolayısıyla toplumun
Sebaha in Kazaz bir bölümünün iddetli kar ı duru una ra men gerekli hukuki bozulması ba lamında ülke için büyük tehdit olu turmaktadır.
E itimci Yazar düzenlemeler yapılamamakta, hükûmetler soruna çare Net ix gibi dizi, sinema kanallarının slam’a, kültürümüze ve
bulamamaktadır. Bu durumda siyasi çeki melerin gerdi i ailemize tezat özel üretim lmleri hakkında toplum daha tepkili
toplumda kar ı tarafın do rusunun kar ısında olma gibi çok davranmalı; devlet, kontrolü elden bırakmamalıdır. Bunlara;
Sinema, televizyon ve di er medya araçları, modern ça ın en veya oyunları yaptıranlar slam kar ıtlı ını saklama gere i bile yobaz bir görü sı lı ı içinde hareket edilmektedir. Bu da kesin demokrasi, hukuk arkasına sı ınarak yayın hakkı vermek
önemli ileti im araçları olarak toplumsal yapıların hissetmemektedirler. ’lâ-yi Kelimetullah a kı ile bu günlere do runun, toplumun her kesimi tarafından kabulü ve toplumun temellerine dinamit koymak ile aynı anlama gelir.
ekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Gerçekte ilk ula tırılan Türk çocu u, alnında kelime-i ehadet yazılı ki iyi savunulmasını imkânsız hâle getirmektedir.
gününden beri sinema; bir kültür aktarım, propaganda, ideoloji öldürmeyi bir zevk, bir camiyi bombalamayı bir marifet Üzülerek belirtmek gerekir ki bu tür diziler, ahlaki yozla madan
transfer aracı olarak kullanılagelmi tir. Holywood denilince akla; sayabilmektedir. Televizyon dizileri, özellikle genç bireylerin kimlik geli imi ikâyet edenler tarafından bile izlenmekte, bu tür dizilerin
güçlü ABD kimli i, kahramanlık, dünyaya ve ha a dünya dı ı sürecinde rol model seçimini do rudan etkilemektedir. Dizi reytingleri hep yüksek olmaktadır. Sabah ku aklarındaki adalet
güçlere meydan okuyan, insanları koruyan, medeniyetin, varlı ın, Günümüzde televizyon dizilerinin, geleneksel Türk aile yapısı karakterleri, ço u zaman gerçek hayatla ba da mayan ancak ilgi mekanizmasının çözemedi i çarpık ili kileri çözmeye çalı an,
insanlı ı merkezi olarak ABD geliyor ise bu, yüz yılı a kın süredir üzerinde göz ardı edilemeyecek seviyede olumsuz etkiler çekici kurgularla sunulan modellerdir. Suçlular, dolandırıcılar, dedikodudan beslenen, gıybet ve i iradan lezzet alan programları
var olan sinemanın propaganda vasıtası olarak kullanılması ile olu turdu u yönünde ciddi ara tırmalar vardır. Türkiye’de iddet uygulayan bireyler ya da ahlaki kuralları hiçe sayan da görmezden gelemeyiz. Yine makalenin sınırlılı ı sebebiyle
ilgilidir. Günümüzde dönem dönem önemi artan; Hint, Brezilya, özellikle son yirmi yılda televizyon dizilerinin popülerli i büyük karakterlerin kahramanla tırılması, gençlerin bu karakterleri Ye ilçam lmlerindeki din görevlisi, e itimci pro lindeki
Türk, Amerikan, Kore dizileri furyası her ne kadar drama a ırlıklı ölçüde artmı , bu diziler hem bireysel hem de toplumsal seviyede taklit etmesine ve aile içindeki geleneksel rol da ılımını olumsuz tiplemeleri, gelenek, aile, a k, hak, adalet konularının
görülse de içinde transfer edilmek istenen kültürün moti erini çe itli sonuçlar do urmu tur. Televizyon kanallarının siyasi taraf sorgulamasına sebep olabilmektedir. Mesela, bir dizide annesini nasıl ele alındı ının incelemesini okuyucularımıza bırakıyoruz.
ta ımaktadır. olmaları, haber ve tartı malarındaki yanlılıklarına ilave olarak o küçümseyen, babasına itaatsizlik eden karakterin popüler hâle Sonuç olarak Türk aile yapısının korunması adına sinema, tiyatro,
siyasi ve ideolojik tarafı destekleyen dizilerle topluma ayar verme gelmesi, genç izleyicilerde bu davranı ların normal veya kabul dizi içeriklerinin daha özenli, de er temelli ve yapıcı bir anlayı la
Ülkemizde adını ancak belli kesimlerin belli restoranlarda gayreti içinde olmaları da inkâr edilemez bir gerçektir. edilebilir oldu u algısını peki tirebilir. Bu durum aile içindeki olu turulması büyük önem ta ımaktadır. Dizi ve sinema
duydu u pizzanın Türkiye’ye giri inden önce Ninja otorite dengelerini zedeleyebilir ve ebeveyn-çocuk ili kilerinde üreticilerinin, yurt dı ından dizi, lm ithal edenlerin millî ve yerli
Kaplumba aları dizisinin ne kadar yaygın oldu unu ve her bir Geleneksel aile yapımız, tarihî olarak din, ahlak, dayanı ma, saygı, ciddi kopmalara yol açabilir. gayretinin olması bir zorunluluktur. Bu arada medya
ba arı sonrası pizza partileri ile yapılan kutlamaları görmü üzdür. sevgi, sadakat ve geleneklere ba lılık gibi de erlere okuryazarlı ının artırılması; ailelerin, çocuklarını bu içeriklere
Ve sonrasında büyük pizza zincir ma azaları… Çizgi lmler, dayanmaktadır. Aile, geni aile formuna yakın, ataerkil yapıya Dizilerin, aile bireylerinin günlük hayatında kapladı ı süre ve kar ı bilinçli biçimde yönlendirmesi ve yapımcıların toplumsal
diziler, sinema ve bilgisayar oyunlarının gerek ideolojik gerek dinî sahip, otorite gürü olarak babanın önder oldu u, annenin ise içerikleri, aile içi ileti imi de olumsuz yönde etkilemektedir. sorumluluk bilinciyle hareket etmesi, bu olumsuz etkilerin
gerek sosyal ve gerekse ekonomik çıkar amaçlar ta ıdı ı herkesin duygusal dengeyi sa ladı ı bir düzendedir. Aile üyeleri arasında Ortak sofralar, sohbet saatleri ve aile içi etkile im, yerini azaltılması adına atılabilecek önemli adımlardır.
kabul e i i bir gerçektir. Burada subliminal mesajlar ve 25. kare kar ılıklı sorumluluklar ve roller net olarak tanımlanmı tır. Birey, televizyon ba ında geçirilen sessiz saatlere bırakmaktadır. Aynı
bilinçaltı programlama tekni i ile hede enenleri atlamamak ailenin bir parçası olarak kimlik kazanır. Sadakat, mahremiyet, evin içinde bireyler, farklı dizileri takip ederken ortak zaman Bütün bunlara ra men sinema, televizyon ve di er ileti im
gerekti ini belirtmek isteriz. Konumuz olmasa da bilgisayar saygı ve itaat gibi kavramlar bu yapının temel ta larıdır. Yine Türk geçirmekten uzakla makta; bu da ileti im ba larının araçlarının; do ru habere eri im, bilgiye ula ma, toplumun
oyunlarında teröristlerin, suçluların ço unlukla Müslüman aile yapısında kadın ve erkek rollerinin toplumsal sorumluluklarla zayı amasına sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra, dizilerde sıkça e itimi, kültürümüzün yeni ku aklara aktarılması gibi olumlu
görünümlü ki iler oldu u; saldırılması, ele geçirilmesi gereken ekillendi i bir yapı mevcu ur. Ancak bazı dizilerde, kadının rastlanan “aile içi dü manlık” temaları da bireylerin aile üyelerine kullanım alanları ve olumlu kullanım örnekleri hiç yok da
yerlerin slami moti erle bezeli oldu u a ikârdır. Oyun yazarları yalnızca dı görünü üyle ön plana çıkması veya erkek kar ı güvensizlik geli tirmesine sebep olabilir. Birbirini sürekli de ildir.

AKADEMİ I 51