Page 21 - Akademi Dergisi Temmuz

AKADEMİ TEMMUZ 2024 İlim ve Araştırma Dergisi
İSTANBUL İSLAMİ İLİMLER
AKADEMİSİ
DE ZM N TANIMLARI Çocuk e itiminde erken ya lardan itibaren din e itimi vermenin D NÎ E T MDE D K T ED LMES sayısal dersler erken ya lardan itibaren zaten verilmektedir.
Deizmi çe itli kaynaklar farklı ekillerde tanımlamı tır. Gerard ehemmiyetine vurgu yapan çe itli ara tırmalar da mevcu ur. Julie GEREKENLER Co rafya dersinden esinlenerek namaz vakitleri, kimyadan yararla-
Legrand; “Hiçbir dine tabi olmadan Tanrı’nın varolu unu kabul eden Grove, bir çalı masında; çocukla alakalı ki ilerin, onların e itimleri narak alkolle en yiyecek/içecekler, biyolojiden hareketle temel
bir doktrin”, Fransız Jacques-Bénigne Bossuet; “gizlenmi ateizme sırasında dine ula malarına engel olmak yerine dinin zenginlikleri • Dinî e itimde öncelikle edep ö retilmelidir. Edep, haddini, anatomi, fen bilimlerinden istifade edilerek temel elektromanyetik
açılan bir yol”, Paul Foulquié “vahyin tanrı’sını tamamen reddederek ile tanı malarına fırsat vermelerinin huzurlu ve mutlu toplumlar sınırını bilmek demektir. slam âlimleri; “ nsanın bu dünyada dalgalar vb. konularda e lenceli ve anla ılır metotlarla temel
sadece tabii kabiliyetler verisine dayanan kriterler…” olarak tanımlar. için daha akılcı bir davranı olaca ını vurgulamı tır. (A gi to the üstünlü ü, haysiyeti, ere , ilim ve edebi iledir” buyurmu lardır. bilgiler verilmelidir. Tabii bunu verecek insanları da öncelikle iyi
Dikkat edilirse deizmde bir ölçü, kriter ve itaat edilmesi gerek child: Religious education in the primary school-teachers’ Edep olmayan yerde ilim de olmaz… yeti tirmek gerekir. Mesela; cami kursları ve örgün e itim kurum-
kurallar yoktur. Herkes istedi i ekilde kendine göre bir din ortaya sourcebook) larında görev yapacak din dersi ö retmenlerine yönelik ilahiyat
koyabilir. te bu durum, maalesef bütün slam ülkelerinde oldu u • Ö renmenin ve ö rendikleri ile insanlara faydalı olmanın ehem- okullarında bu e itimler profesyonel biçimde verilmeli ve ecdadın
gibi ülkemizde de hızla yayılmaya ba lamı tır. Dolayısıyla bir MUTLULUK D N E T M NDE SAKLIDIR miyeti ö retilmelidir. Zira Harvard Üniversitesi’nde yapılan bir din e itiminde takip e i i metotlar irdelenmeli, ba arılı
otorite tanımayan, her eyin merkezine sadece özgürlü ünü koyan Amerikalı yazar William James de, din ile mutluluk arasında önemli ara tırmada, insanı en mutlu eden eyin ba kalarına hizmet e itim-ö retim modelleri güncellenerek uygulanmalıdır. Zira fen
bir neslin kendine çekidüzen vermek için bir kontrol ili kiler oldu unu ifade eder. Din sayesinde, kurulan ili kilerle etmek oldu u belirtilmi tir. Bu sayede, ba kalarının mutlulu unu ilimlerini bilmeden sa lıklı ve eksiksiz bir din e itimi mümkün
mekanizmasının varlı ını tanıması da mümkün de ildir. beraber çocuklar, mutlulu u kabul etmeye ba larlar. E er sa lamak için gayret gösteren insanların sahip oldu u iç huzur da de ildir…
ö renilen ve hayat prensibi hâline getirilen inanç ile çocuk mutlu- toplum huzuru olarak geri dönecektir.
lu u yakaladı ında, bu inancı benimseyerek çevresine de pozitif • Din ö retiminde büyük zatlar ile slam âlimleri tanıtılmalı ve
enerji yayar ve hem kendi hem de etrafındakiler huzurlu bir hayat sevdirilmelidir. Yani çocukların önüne model ahsiyetler konma-
tarzını benimserler ( e Varieties of Religious Experience). lıdır. Tarihten ve ecdadımızdan model insanların hayatı iyi anlatıl-
Bunun gibi çe itli ara tırmalarda; bebeklik döneminden itibaren malı, kıssalar, menkıbeler ve hikâyeler anlatılarak çocukların
dinî altyapının kuvvetlendirilmesinin çocukların dü ünce geli im vicdanına hitap edilmelidir.
sistemlerini, di er insanlarla münasebetlerini ve dünyayı algılama-
larını etkiledi i vurgulanmı , insanın manevi dünyasında gerçek • Dinî e itimde metodoloji yani verili biçimi artık güncel olmalı,
bir ihtiyaç olarak bulunması gereken dinin eksik bırakılması ferdi farklılıklar ve ö renme stillerine yönelik bir dinî e itim
hâlinde bazı problemleri beraberinde getirece i ifade edilmi tir. verilmelidir. Bu ekilde verilecek e itim, daha kalıcı ve nitelikli
Dinî e itim konusunun mutlak bir ihtiyaç oldu unun altı çizilirken olacaktır. Hazırlanacak materyaller de çocukların geli im seviyeler-
nasıl ve hangi kriterlere göre verilece i de en az bunun kadar ehem- ine ve nitelikli ö renme süreçlerine göre geli tirilmelidir.
miyetli bir mevzudur. Kohlberg gibi ahlak e itimine vurgu yapan • Okumanın ve kendini geli tirmenin faydaları iyi anlatılmalı, her
kitabın de il okunması gereken kitapların ç ok okunmasının ehem-
D N Ö RET M HT YACI miyeti çok iyi i lenmelidir.
nsanın tabiatında bir hakikat vardır. Mutluluk ve ba arıyı beraber • Çocukların oynamasına ve e lenmesine fırsat verilerek, sadece
yakalamı , insan odaklı medeniyetler kurmu toplumları taklit bilgi yükleme odaklı de il e itim odaklı yakla ımlar takip
etmek, akıllı insanların meziyetidir. “En akıllı insan, kendinden daha edilmelidir. E itim ve ö retimde ölçü iyi verilmelidir.
akıllı olana danı andır” sözünde oldu u gibi ba arılı misalleri taklit
etmek varken kötülü ü ve huzursuzlu u hayat prensibi hâline • Mükâfat ve ceza mekanizmalarının i letilmesinde denge
getirmi olu umları referans edinmek çok mantıklı bir hareket faktörüne dikkat edilmelidir. “Bunu yaparsan, unu vermeyiz,
olmasa gerektir. Çocuk yeti tirme noktasında yüzyıllara soka a çıkarmayız” gibi bazı cezalar uygun ise de, kesinlikle dayak
damgasını vuran ve insanı, öncelikle ruhuyla kabul eden bir terbiye unsuru olarak dü ünülmemelidir. Ceza kalp kırıcı
kültürümüz, e itim süreçlerinin strateji, yöntem ve teknik cihetler- olmamalı, kimsenin önünde de yapılmamalıdır. Bir dostumun
ine de de er odaklı, en nitelikli yakla ımları kazandırmı tır. Bu “Okulda saçımı makine ile kesip tek çizgiyle gün boyu okulda gezdiren
sebeple çocu un erken ya lardan itibaren yeti tirmesine yönelik ve herkesin önünde rencide eden ö retmenimi hiç unutamıyorum.
stratejilerin çerçevesini çizerek ona yönelik tedbirleri de zamanın Ke ke o gün bana daha a ır ba ka ceza verseydi de vicdanımda o
artlarına göre devamlı canlı tutmayı bilmi tir. Onun için “A aç yarayı açmasaydı” sözünde vurguladı ı hataları yapmamak için
ya ken e ilir” özlü yakla ımı ile çocu un erken ya lardan itibaren ö retmenlerin sevgide de cezada da ifrat ve tefri en sakınmaları
neye meyle irilirse, oraya yönelece inin önemini ortaya koymu - gerekir. Çocu a yaptı ı güzel i leri sebebiyle yerine, durumuna ve
tur. Bu sebeple din e itiminde de bu hassasiyet göz önünde bulun- teorisyenlerden ilham alarak din e itiminin nasıl verilmesi gerek- ya ına göre oyuncak veya bisiklet almak gibi mükâfatlar verilebilir.
durulmalıdır. ti ine vurgu yapan Ronald Goldman, bu konunun sınırlarını Çocuk, “Bu bisikleti Kur’ân-ı kerimi hatme i im için babam bana
çizmi tir. Dinî meseleler konusunda; çocukların altyapı olu turul- aldı” diyebilmelidir.
Babanın, çocuklarına ilim, edep ve sanat ö retmesi farzdır. Önce,
Kur'an-ı kerim okumasını ö retmelidir. Sonra imanın ve slam’ın madan sorgulama ve tartı maya yönlendirilmesinin ileri ya larda • Çocu un beden bakımı ve e itimine de dikkat etmesinin ölçüleri
artlarını ö retmelidir. Yedi ya ından itibaren namaz kılmaya onları inanç yönüyle büyük sıkıntılara maruz bırakaca ını vurgu- iyi anlatılmalı, yüzme gibi sporlarda dinin kriterleri çok iyi verilme-
alı tırmalıdır! Dünya ve ahire e kurtulu ilimledir. Çocu u, din lamı tır. Aynı vurgulamaları James Fowler, David Elkind, Fritz Oser li, bu ölçülerin zamana ve döneme göre de i emeyece inin mesajı
bilgilerini ö rendikten sonra, okula göndermeli, lise ve üniversite de yapmı tır. Bu noktada büyük slam âlimi bni Abidin hazretleri net olarak sunulmalıdır.
tahsili yaptırmalıdır. Dinini ö renmeden mektebe gönderilirse, de çocukların, “Allahü tealanın emirlerinin ve yasaklarının
artık bunları ö renecek vakit bulamaz. Din dü manlarının tuzak- hepsini kabul e im, be endim” demelenin küçük ya lardan • E itim yöneticileri ve planlayıcıları; “lisan-ı hâl, lisan-ı kal’den
larına dü üp, onların yalanlarına aldanır. Dinsiz ve slam ahlakın- itibaren yerle tirilmesinin ehemmiyetine vurgu yapar. Dolayısıyla entaktır” yani “Yaptıklarımız, sözlerimizden daha tesirlidir”
dan mahrum olarak yeti ir. Dünya ve ahire e felaketlere sürükle- din me umunun manasının “emredilene uymak” oldu unu, sözünü hayat prensibi hâline getirmi ö retmenlere daha fazla
nir. Millete zararlı olur. Kendine ve ba kasına yapaca ı kötülükler- herkesin bu konuda kendi felsefesini yapmasının din de il ki inin fırsat vermeli ve ö retmen seçiminde daha hassas davranmalıdır.
in günahları, ana-babasına da yazılır. Çocu unu, din bilgilerini kendi yargıları olaca ının altını çizer. Bu sebeple din mevzuunda • Gerek yaz kurslarında gerekse örgün e itim kurumlarında ya
ö retmeden önce, kâ r ve Hristiyanların mekteplerine gönder- çerçevenin erken ya lardan itibaren ö retilmesinin önemi buradan
menin büyük zararları, Kâtip Çelebi’nin “ r âd-ül-Hıyârâ ilâ da ortaya çıkmaktadır. kategorileri de göz önünde bulundurularak temel aklî yani fen
ilimleri, dinî ölçülerle birlikte verilmelidir. Zira okullarda temel
Târih-il-Yunan ver-Rûm ven-Nesârâ” kitabında yazılıdır.

AKADEMİ I 19