Page 28 - Akademi Dergisi Ocak

plana çıkmı tır. “STEAM” ve “SMAC” Kavramları: 21. yüzyıl ve
Eğitim, Öğretimde Büyük Değişim
DİJİTAL ÇAĞDA BİREY VE
EĞİTİMDEN BEKLENTİLER
Algoritma, yazılım ve donanım
e itiminin; ilkö renim seviyesine
kadar indirgenmesi, dijital gelece in
in ası ve sistemin anla ılması
açısından önem arz etmektedir.
AKADEMİ I 26
E itimde Beklenen De i imler
Salih YAZICI
K Uzmanı-Yazar
Özellikle 1980’li yıllardan sonra; yazı, konu ma ve görüntünün
sayısalla ması söz konusu olmu tur. Daktilo, lmli foto raf
makineleri, kasetli teypler ve videolar hayatımızdan çıkmaya
ba ladı. leti im kanallarının da dijital hâle gelmesinden sonra,
(bununla da fakslar yerini modemlere bıraktı), çalı ma hayatı ve
sosyal hayat ciddi anlamda de i ime u radı. Bu de i im, talep
edilecek nitelikli eleman pro linin de de i mesine yol açmakla
birlikte asıl o nitelikteki elemanı yeti tirecek e itim sistemi
ihtiyacını ortaya çıkardı. Ayrıca daha önceleri; bilgiye ula mak,
ö renmek ve bilgileri akılda tutmak önem ta ırken (ansiklopediler,
kitap ve ziki kütüphaneler), dijitalle meyle; do ru bilgiye ula ma
(arama motorları, bilgisayar ö renmesi veya derin ö renme yani
yapay zekâ, robotlar vb. yollarla), analitik dü ünme, problem
çözme, i birli i gibi bilgiye dayanmayan becerileri ön plana
çıkmı , akademik becerilerden ayrılmı tır. Öncelikle “Ö renme
Çerçevesi” geli tirilmi tir. Bu çerçeve ile ö rencilerin
gelecekteki i ve hayatlarında ba arılı olmak için gerekli olan;
beceri (yetkinlik), bilgi ve tecrübeleri tanımlanmaktadır. Temel
dersler ve günümüz temaları; temel derslerin arasında edebiyat,
matematik, ngilizce ve di er dünya dilleri; sanat, ekonomi, bilim,
co rafya, tarih ve yur a lık bilgileri bulunmaktadır. Bunlara ek
olarak okulların günümüz disiplinlerarası temalarını da bu temel
alanların içine yerle tirmeleri gerekmektedir. Bunlar; ekonomi,
nans, i letmecilik ve giri imcilik, küresel bilinç, yur a lık, sa lık,
çevre okuryazarlı ı vb. gibi alanlar sayılabilir. Dijital teknoloji ça ı
artık küresel i gücü piyasaları, yüksek nitelikte insan kayna ı talep
etmektedir. Genç giri imciler; tüketicilerin problemlerine çö- züm
olmak amacıyla hizmet veya ürün geli tiren ve bu i i teknolojik
bütün imkânları kullanarak yürüten i modeli, start up’lar veya
büyük bir irke en ayrılan ve yatırımcıların deste i ile piyasaya
giren, yeni küçük irketler, yani spin o ’larda i letme kurmaları,
cesaretlendirilmeleri; bir kri, ticari bir giri ime çevirmeleri ön
nternet bant geni likleri, altyapı açısından önem ta ımaktadır. karma ık ya am ve çalı ma ortamlarında ba arılı olabilmek için
dijital altyapı de i imi, yeni model sosyal yapılanma; i gücü Bu yüzyılda insan kayna ından beklentilerinin de i mesi Kendi kültürümüzdeki, “ lim Çin’de de olsa ona tâlip olun.” ö rencilerin ya am ve kariyer becerilerine (yetkinliklerine)
pro lini de de i tirecek bir insan tipi ihtiyacını da ortaya sebebiyle, e itimde de de i im ve dönü ümler ya anmaktadır. sözünün gerçekle mesi için zaman ve mesafelerin kalktı ı, bilgiye odaklanıp kendilerini geli tirmeleri bekleniyor. Esneklik ve uyum
çıkarmı tır. lk çıkı ındaki kadar popülerli i olmasa da buna göre; Klasik e itimden farklı olarak amaç; bilginin toplanması, hiç bu kadar kolay ula ılabilir hâ le geldi i görülmemi tir. sa layabilirlik, inisiyatif alma ve giri imcilik, sosyal ve
- Analitik dü ünme, sorgulama ve problem çözme sorgulanması, analiz edilmesi, uygulanması ve sorunların 7- Ö rencilere ö renmeyi ö retmek, sadece kritik bir beceri kültürlerarası yetkinlikler, üretkenlik ve hesap verebilirlik,
- Dijital dönü ümü gerçekle tirecek, dijital kabiliyet seviyesine ve çözümüne yönelik yeniden yapılandırılması esas olmaktadır. de il aynı zamanda; bilgi, becerileri, tavır ve tutumlarını daha etkili liderlik ve sorumluluk gibi. Dijital ileti im ça ı, bir yandan yeni
becerilere sahip olmak Kısaca “STEAM” eklinde kısaltılan; fen 1- Ö renci memnuniyetinin merkeze alınması. “ nsan bir ekilde ö renmelerine yardımcı olur. Bilindi i gibi “ lim, e itim fırsatları sa larken aynı zamanda yeni zorlukları da
bilimleri (science), teknoloji (technology), mühendislik ö retilmekten ho lanmaz ama ö renmekten çok ho lanır.” müminin yitik (kaybe i i) malıdır, nerede bulursa alır.” hadis-i beraberinde getirmektedir. Günümüzde ve gelecekte; de i im,
(engineering) ve matematik (math) alanlarında bir araya gelerek Ö renen organizasyonların, e itim kurumlarının temeli hâline eri ir. esneklik, geçicilik ve uyum sa lama gibi beceriler öne çıkmaktadır.
ortaya çok disiplinli çalı maların merkezinde algoritma e itimi getirilmesi, yeni kabiliyetler kazandırılması, farklı fonksiyonellik 8- Uluslararası i birliklerinin artması, de i im ortak Yetkinlik olarak insanlara verilmeye çalı ılan bir sistem içinde
ihtiyacı çıkmı tır. Algoritma, yazılım ve donanım e itiminin; ve çok yönlü insan yeti tirilmesi, özellikle talebe ve ihtiyaca programlarının olu turulması, farklı kültür ve terübelerin “vahye” dayalı ehl-i sünnet bir din anlayı ını, sa lıklı bir ekilde
ilkö renim seviyesine kadar indirgenmesi, dijital gelece in yönelik uyumlu olabilecek çok disiplinli modüler e itimler söz payla ılması, kültürel zenginlik boyutuyla de erlendirilmesi çok vermek için ciddi gayret göstermek gerekmektedir. Topluluklar;
in ası ve sistemin anla ılması açısından önem arz etmektedir. Aynı konusu olacaktır. daha fazla önem kazanmı tır. insan fıtratına uygun olup olmadı ına bakılmaksızın, birçok
zamanda e itim de “SMAC” yani sosyal (social), hareketli
durum, pozisyon (olgu), algıyla yönetilmeye ve yönlendirilmeye
9- Okul öncesine yatırım yapmak hem fırsat e itli ini hem de
2- Üniversitelerde birden fazla alanda yeterlik öne
(mobile), (sitelerin) kullanıcı sayısı ölçülebilir olması (analytics); çıkmaktadır. Birbirine benzer veya benzemez alanlarda aynı sosyal hareketlili i ar ıran, beceri ve üretkenli i te vik eden, çalı ılıyor. Bu da sık sık “hakikat krizlerine” yol açmaktadır. nsani
de erleri zayıf veya olmayan bir dünyada; ahlaki de erleri hele de
ekonomik açıdan da verimli politikalardan bir tanesidir.
dosyaları yedeklemenize, foto raf payla manıza ve akıllı
zamanda e itimlerin, farklı bakı tarzları edinebilmek için
Unutulmamalıdır ki e itimin kalitesi de çok önemlidir.
slami de erleri yerle tirmek, uygulamaya koymak, ülke bazında
telefonunuzdan sayısız uygulamaya eri menize izin veren bulut
yürütülmesi söz konusu olmaktadır.
bili im sistemi (cloud) olarak tanımlayabilece imiz yeteneklerin 3- Kariyer yönetimi a ırlıklı olarak ki ilerin sorumlulu una 10- Okul müfredatlarının yenilenmesi, disiplinlerarası artık mümkün olmamakla birlikte slamiyet’i, aile ve küçük
olması, yeni e itimde ekosistemin önemli bir özelli i olacaktır.
topluluklar içinde korumak ve gelecek nesillere aktarmak, ciddi
e itimi de yükselen nitelikli insan kayna ı ve ekosistemin
girmektedir. Uygulanabilir bilgiye dayalı e itim modelleri ve
tanımlanması açısından önemli hâle gelmi tir. Kısaca; kamusal artık, liseden itibaren kariyer yönetiminin, okurken ve mezuniyet “Açık bilim ve açık eri im uygulamaları için gereken politika, gayret ve himmet gerektirmektedir. De erlerimize göre do ru
alanın, i dünyasının, endüstrinin ve özel sektörün ihtiyaç duydu u sonrası ferdî tercihlerle seçilmesi söz konusudur. strateji, mevzuat, standart ve yazılım altyapıları, açık bilim için bilgiye ula mak için, iman ve amel bilgilerini ilmihal kitaplarından
dijital dönü ümü gerçekle tirmek için insan kayna ında; dijital 4- Liselerin laboratuvarları, atölyeleri, üniversitelerin AR-GE ara tırma verilerinin yönetimi ve kütüphaneler ile yeni nesil ve ahlaki de erleri de kadim kaynaklardan ö renerek teknoloji ve
mesleki yetkinliklerinin (becerilerin) yanı sıra, a a ıdaki beceri merkezleri; inovasyon merkezleri, giri imcilik kulüpleri, kuluçka kurumsal ar ivler, bu konuda atılması gereken ilk adımlardır. dijitalle menin getirdikleri ve getirecekleri problemleri de do ru
davranı kodlarının bulunması lüzumlu hâle gelmektedir: merkezleri, teknoparkları, proje ve teknoloji transfer o sleri, sosyal 11- Ölçme ve de erlendirmede yeni teknolojilerin okuyup Müslüman fıtratını korumaya çalı mak gerekmektedir.
-Proje bazlı çalı ma kapasitesi inovasyon giri imci merkezleri gibi olu umlar a ırlık kazanmı tır. kullanılması kolaylık sa layacaktır. Test teknikleri yerine açık uçlu Modernite ve yeni dünya düzeni, insan için kendi ba arı kriterlerini
- novatif dü ünme kabiliyeti, yenilikçi kirlerini ticarile tirme dünyası; endüstri, hizmet ve proje bazlı çalı maların yanı sıra, soruları da kullanmak suretiyle yeni yetkinlikleri ölçmek daha da sunmaktadır. Bunlar da güç, para, pozisyon (mevki) odaklı,
-Sürekli ö renmeye açık olma kamusal alanda toplumsal fayda sa lamak için yapacakları ilmî kolayla acaktır. a ırlıklı olarak geçici dünya merkezlidir. Manevi tarafı olan konular
- leti im ve ili ki kurabilme, esneklik üretimlerin de önem kazanması söz konusudur. 12- Ö renmeyi desteklemek için teknolojiden yararlanmak; olsa bile onlar da ezoterik (gizemli), sapkın unsurlar ta ımaktadır.
- nsanları ve i ortaklarını anlama konusunda empati yapılabilmesi 5- Ayrıca hayat boyu ö renmeyi e itimin ana düsturu yapmak, bunu merkezî olarak yönetmek ve uygulamalı e itim ile nanan insa ı Müslümanlar, teknolojiyi araç olarak iyi kullanmayı
- çgüdüleri kullanma profesyonel giri im serti kaları programlarının öne çıkmasını ö retmenleri aktif hâle getirmek çok önemlidir. Pandemi ö renerek meydana çıkabilecek küfür ve bidat durumları ve
-Dijital kabiliyet ve becerilere sahip olması sa lamak, yeti kin e itimine yeniden odaklanmak, gelecekteki döneminde ülke olarak bunun fayda ve eksikliklerine ahit olduk. uygulamalarını da tne çıkarmadan önleme gayreti içinde
-Adaptasyon kabiliyeti istihdamı en üst düzeye çıkarmak için önem ta ır. Kültürümüzde Ö retmen ve akademisyenlerin kariyer planlamasında; hayat boyu olmalıdırlar. Bu mümkün olmazsa da kendimizi ve etki
-Kendi kendine ö renme “be ikten mezara kadar ilim ö renmek” terimi, bunun tam kar ılı ıdır. ö renme ve performans yönetiminin etkisi ar ırmak, 21. yüzyıl alanımızdakileri olumsuzluklardan korumamız gerekmektedir. Bu
-Takım oyuncusu olma ve ha a kendi i ini kurma 6- Dijital mecralarda uzaktan ö renme taleplerin ar ı ı göz yetkinlikleriyle donatmak çok daha ön plana çıkmaktadır. husus sanırım; iyi niyet, dua, güçlü bir gayret ve himmet
-Kendini bilme ve tanıma önünde bulundurularak, teknolojik altyapının iyile tirilmesi de Yeni Nitelikli nsan Yeti tirme Sistemi gerektirmektedir.
Maddeler hâlinde özetlenmeye çalı ılan bu hususlar, günümüz önem ta ımaktadır. E itimin kalite standartlarını korumak sureti Günümüzde de i en nitelikli insan yeti tirme sistemini, genel
nitelikli insan kayna ının beceri ve davranı kodlarını ile i te ve evde akıllı, mobil cihazlar vasıtasıyla birçok yerde hatlarıyla üç ba lıkta özetlemek mümkündür:
olu turmaktadır. e itimde fırsat e itli inin sa lanması mümkün hâle gelmi tir. Ö renme ve inovasyon becerileri (yetkinlikleri): Günümüzün
gitgide karma ıkla an hayat ve i ortamlarına hazırlıklı olan
ö renciler ile olmayanları birbirinden ayıracak nitelikler
olu mu tur. Bunlar; yenilikçilik ve inovasyon, kritik dü ünme ve
problem çözme, ileti im ve i birli i ö renme becerileri
(yetkinlikleridir.)
Dijital okuryazarlık becerileri (enformasyon-bilgi, medya ve
teknoloji yetkinlikleri): Günümüzde teknoloji ve medya
tarafından yönlendirilen bir ortamda ya ıyoruz. Bu ortamın
özellikleri; bilginin bollu u, teknoloji ürünlerinde hızlı de i im ve
i birli i sayesinde imdiye kadar görülmemi boyutlarda bireysel
katkılarda bulunabilme potansiyeli ta ımasıdır. Çalı anlar birçok
fonksiyonel ve kritik dü ünme yetkinliklerine sahip olmalılar:
Bilgi okuryazarlı ı, medya okuryazarlı ı, bili im ve ileti im Yararlanılan Kaynaklar:
teknolojileri okuryazarlı ı bunların ba ında sayılabilir.
1. h ps://tr.wikipedia.org/wiki/21._y%C3%BCzy%C4%B1l_becerileri
2. Abay, Muhsin, Dr. Sahip Olmaktan Kul Olmaya, Kitapyurdu, Do rudan Yayıncılık, 2022
Kariyer ve hayat becerileri: Günümüzün hayat ve i ortamları, 3. Parlak, Bekir, Prof. Dr., Uluda Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi
ve Kamu Yönetimi Bölümü, D J TAL ÇA DA E T M: OLANAKLAR VE
içerik bilgisi ve dü ünme kabiliyetinden çok daha fazlasını
gerektiriyor. Küresel rekabetin hâkim oldu u bili im ça ının UYGULAMALAR ÜZER NE B R ANAL Z, S.D.Ü. . .B.F. Dergisi Y.2017, C.22, Kayfor15
Özel Sayısı, s.1741-1759. h ps://dergipark.org.tr/tr/download/article- le/1019075